Tranh minh họa trận thủy chiến bên trên sông Bạch Đằng năm 1288 (nguồn internet).
Bạn đang xem: Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược mông - nguyên
Hơn 800 năm trước, vào thế kỷ XIII, cả thế giới ghê hoàng, khiếp đảm về họa Tác-ta của đế chế Mông Cổ. Quân Mông Cổ đã khuấy đảo suốt từ Á lịch sự Âu, từ bờ tây tỉnh thái bình Dương đến biển Hắc Hải ngập chìm ngập trong khói lửa chiến tranh vị chúng tạo ra. Biết bao quốc gia nghiêng đổ, biết bao vua chúa những nước bị giết, bị cầm tù. Vậy mà ba lần đoàn quân khổng lồ ấy xâm lăng Đại Việt thì cả cha lần chúng đều đại bại.
1. Cuộc chống chiến chống đế quốc Mông Cổ lần thứ nhất (1258)
Năm Đinh Tỵ (1257), Hốt Tất Liệt không nên một đạo quân do tướng Ngột Lương Hợp bầu chỉ huy đánh chiếm nước Đại Lý (Vân Nam) rồi không đúng sứ lịch sự dụ vua Trần Thái Tông về hàng. Vua Trần Thái Tông ko chấp nhận, bắt giam sứ Mông Cổ và hạ lệnh cho những quan vùng biên ải đề chống cẩn mật. Tía lần sứ Mông Cổ được cử quý phái Đại Việt đều không được trở về.
2. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên - Mông lần thứ hai (1285)
Sau lúc thôn tính trọn vẹn đất nam Tống, lập ra Đại Nguyên năm 1279, Hốt Tất Liệt quyết trung khu chiếm bằng được nước Đại Việt để mở đường tràn xuống Đông phái nam Á, thực hiện mộng bá chủ thế giới. Mon 12/1284, Hốt Tất Liệt sai nam nhi là thoát Hoan đem 50 vạn quân thanh lịch xâm lược nước ta, trong khi còn lệnh điều thêm 10 vạn quân bởi Toa Đô chỉ huy từ Chiêm Thành đánh ra Nghệ An nhằm đưa nước ta vào thế bị đánh cả nhị đầu.
Tháng 5/1285, Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn, Chiêu Minh Vương Trần quang Khải, Chiêu Văn Vương Trần Nhật Duật cùng các tướng lĩnh không giống đưa binh thuyền ra Bắc chuẩn bị chiến dịch phản công. Trần Quốc Tuấn giao Trần quang đãng Khải, Trần Nhật Duật dẫn quân đánh vào các đồn trại ở dọc sông Hồng rồi tiến lên giải phóng Thăng Long. Đích thân Trần Quốc Tuấn kéo quân về Vạn Kiếp đánh chiếm đồn A Lỗ là căn cứ quan tiền trọng bậc nhất của giặc.
Cuối tháng 5/1285, Trần quang quẻ Khải cho binh thuyền ngược sông Hồng đánh vào những cứ điểm quan trọng của giặc ở Tây Kết cùng Hàm Tử thắng lợi. Sau chiến thắng Tây Kết, Hàm Tử, Chương Dương, quân ta ào ạt tiến lên vây hãm Thăng Long, tiến công dữ dội vào quân giặc suốt từ sáng sủa sớm đến tối. Quân giặc mệt mỏi, thiếu thốn lương thực, thực phẩm và vũ khí. Bọn chúng liều chết phá vòng vây vượt sông Hồng chạy quý phái Gia Lâm. Gớm thành Thăng Long sau mấy tháng bị chiếm đã được giải phóng.
Về phía giặc, bởi sức đã tàn, thế đã yếu, bay Hoan rút chạy theo hướng Vạn Kiếp. Hưng Đạo Vương và Hưng Ninh Vương chỉ huy quân đón đánh. Chiến sự diễn ra cực kỳ quyết liệt ở vùng Quế Võ (Bắc Ninh). Quân bay Hoan cố sống vượt sông Như Nguyệt lại bị Hoài Văn Hầu Trần Quốc Toản đổ quân ra đánh. Quân Nguyên thất bại nặng nề. Tại sông Thương, tàn binh giặc bắc cầu phao để chạy. Đợi lúc quân giặc qua cầu, quân ta đổ ra đánh mạnh từ 2 bên sườn. Bị bất ngờ, đội ngũ quân giặc rối loạn, chen lấn xô đẩy nhau, cầu đồn đãi bị đứt, một phần lớn quân giặc rơi xuống sông chết đuối. Đội quân đi sau cũng bị quân ta tập kích tổn vong rất nhiều. Thoát Hoan không đúng Lý Hằng chỉ huy tàn binh mở đường chạy về biên giới Lạng Sơn. Tại biên giới, Hưng Đạo Vương đã bố trí quân ở những cửa ải hiểm yếu để phục kích chặn giặc. Tại Vĩnh Bình, quân của Hưng Vũ Vương Trần Quốc Hiến đã chờ sẵn. Vừa khi giặc tới, thương hiệu thuốc độc bắn ra xối xả, bay Hoan phải đâm vào ống đồng đến quân bộ đội khiêng chạy qua biên giới mới bay chết. Các tướng cầm đầu Lý tiệm và Lý Hằng kẻ bị bắn chết, người bị trúng tên thuốc độc.
Ở hướng biên giới Tây Bắc, quân của Nakirut Đin cũng kiếm tìm đường chạy trốn về Vân Nam, bị đội dân binh của Hà Đặc, Hà Chương đổ ra chặn đánh, bị tiêu diệt rất nhiều.
Sau một tháng phản công quyết liệt, quân dân Đại Việt đã tiêu diệt và quét sạch 60 vạn quân xâm lược ra khỏi bờ cõi. Cuộc phòng chiến chống quân xâm lược Nguyên - Mông lần thứ hai kết thúc thắng lợi hoàn toàn.
3. Cuộc chống chiến chống quân xâm lược Nguyên - Mông lần thứ ba (1287 - 1288)
Thoát Hoan thấy quân thế của Hưng Đạo Vương rất mạnh, chưa thể phá được bèn nghe lời các tướng, không nên Ô Mã Nhi, Phàn Tiếp dẫn thủy quân theo đường sông Bạch Đằng về trước còn đường bộ thì sai Trình Bằng Phi, Trương Quân dẫn binh đi chặn hậu.
Hưng Đạo Vương biết mưu đó bèn không nên Nguyễn Khoái dẫn binh qua đường tắt lên mé thượng lưu sông Bạch Đằng kiếm gỗ đẽo nhọn bịt sắt đóng khắp giữa sông rồi phục binh chờ. Khi nào nước thủy triều lên thì đem binh ra khiêu chiến, nhử mang lại thuyền giặc đi vào chỗ đóng cọc, đúng thời gian thủy triều xuống thì con quay binh lại hết sức nhưng đánh. Lại không nên Phạm Ngũ Lão, Nguyễn Chế Nghĩa dẫn quân lên phục ở ải Nội Bàng (Lạng Sơn) chờ quân giặc chạy đến thì đổ ra đánh.
Thoát Hoan nghe tin thủy quân bị vỡ liền hốt hoảng theo đường bộ chạy về ải Nội Bàng thì gặp quân mai phục của Phạm Ngũ Lão đổ ra đánh. Trương Quân dẫn 300 quân đi đoạn hậu bảo vệ mang lại Thoát Hoan chạy trốn bị Phạm Ngũ Lão chém chết. Bay Hoan chạy thoát ra được ngoại trừ cửa ải nhưng quân sĩ mười phần tổn hại đến sáu, bảy phần.
Từ ải Nữ Nhi đến núi Kỳ Cấp đều có quân ta phục sẵn. A chén Xích, Trương Ngọc bị quân ta bắn thương hiệu độc xuống như mưa, cả nhì đều bị chết. Tướng giặc Trình Bằng Phi lấy hết sức bảo vệ thoát Hoan chạy ra Đàn Kỳ qua Lộc Châu rồi lẻn đường tắt chạy về châu Tư Minh. Áo Lỗ Xích đi sau bay chết, nhặt nhạnh tàn binh theo bay Hoan chạy về yên ổn Kinh.
Như vậy, nước Đại Việt ta dưới triều Trần luôn muốn giữ hòa bình, hữu nghị để xây dựng đất nước, quần chúng được lạc nghiệp, an cư, sống trong cảnh thái bình, hạnh phúc. Nhưng quân xâm lược đã không để ta yên, lúc nào chúng cũng muốn xã tính nước ta. Cả dân tộc ta đoàn kết một lòng đánh giặc cứu nước. Quân dân ta quyết đánh với đã chiến thắng cả ba lần, lần sau oanh liệt hơn lần trước.
Xem thêm: " Induction Motor Là Gì - Phân Biệt Chi Tiết Các Loại Motor (2021)
Năm 2018, kỷ niệm 730 năm (1288 - 2018) chiến thắng Bạch Đằng và kỷ niệm ba lần chiến thắng quân xâm lược Nguyên - Mông là dịp để họ ôn lại những bài học lịch sử - bài xích học xây dựng thành lũy trong lòng dân để chiến thắng kẻ thù hung bạo cùng mạnh nhất thế giới thời đó và phát huy hào khí Đông A vào sự nghiệp xây dựng với bảo vệ Tổ quốc.
Trần Hồng ĐứcPhó Chủ tịch thường trực Ban Chấp hành họ Trần Việt Nam(sưu tầm)