Axit Nitric HNO3 là là một trong những axit rất thân quen mà những em học tập trong chương trình trung học cơ sở và THPT, đây là một axit cơ phiên bản và quan trọng mà các em cần nắm rõ kiến thức.
Vậy HNO3 - axit nitric và các hợp hóa học muối nitrat có những đặc điểm hoá học tập và đặc thù vật lý đặc thù gì, bài viết dưới đây họ cùng tìm kiếm hiểu chi tiết về tính chất hoá học của axit nitric với mối nitrat.
Bạn đang xem: Công thức hóa học của axit nitric
> đặc điểm hóa học tập của muối hạt Nitrat - Hóa 11 bài bác 9
I. đặc điểm vật lý của Axit Nitric
+ Axit nitric tinh khiết là hóa học lỏng, ko màu, bốc khói bạo dạn trong bầu không khí ẩm, D=1,53 g/cm3
+ Axit nitric kém bền. Ngay ở đk thường, khi có hình ảnh sáng, hỗn hợp axit nitric bị phân hủy một trong những phần giải phóng nitơ đioxit. Khí này tan trong hỗn hợp axit làm cho dung dịch gồm màu vàng.
+ Axit nitric tan trong nước ở bất kì tỉ lệ nào. Trong chống thí nghiệm thông thường sẽ có loại HNO3 nồng độ 68%, D=1,40 g/cm3
Về tính chất hoá học tập của Axit nitric:
Tác dụng với BazơTác dụng với Oxit bazơTác dụng với MuốiTác dụng cùng với Kim loạiTác dụng với phi kimDưới đây, họ cùng tìm hiểu chi tiết về đặc thù hoá học tập của axit nitric.
II. Tính chất hoá học của Axit Nitric
1. Axit Nitric biểu đạt tính axit
* HNO3 là 1 axit khỏe mạnh (do HNO3 phân ly thành H+ và NO3-)
a) Axit Nitric có tác dụng quỳ tím gửi thành màu đỏ.
b) Axit Nitric chức năng với oxit bazơ (trong đó kim loại đã đạt hóa trị cao nhất) → muối + H2O:
• HNO3 + CuO
2HNO3 + CuO → Cu(NO3)2 + H2O
c) Axit Nitric tác dụng với bazơ (trong kia kim loại đã chiếm lĩnh hóa trị cao nhất) → muối + H2O:
• HNO3 + NaOH
HNO3 + NaOH → NaNO3 + H2O
• HNO3 + KOH
HNO3 + KOH → KNO3 + H2O
• HNO3 + Mg(OH)2
2HNO3 + Mg(OH)2 → Mg(NO3)2 + 2H2O
d) Axit Nitric chức năng với muối hạt (trong muối hạt kim loại đã dành hóa trị cao nhất) → muối new + axit mới:
• HNO3 + CaCO3
2HNO3 + CaCO3 → Ca(NO3)2 + CO2↑ + H2O
2. Axit Nitric biểu hiện tính oxi hoá
* HNO3 có số oxi hoá là +5 (có tính oxi hoá mạnh) nên tuỳ vào độ đậm đặc của HNO3 và tài năng khử của hóa học tham gia rất có thể bị khử thành: 
a) Axit Nitric công dụng với kim loại:
- HNO3 phản ứng với số đông các kim thải trừ Au với Pt → muối nitrat + H2O và thành phầm khử của N+5 (NO2, NO, N2O, N2 và NH4NO3).
PTPƯ: M + HNO3 → M(NO3)n + H2O + NO2 (NO, N2O, N2, NH4NO3)
- sản phẩm khử của N+5 là tùy thuộc vào độ mạnh mẽ của kim loại và mật độ của dung dịch axit, thông thường thì:
Dung dịch HNO3 đặc công dụng với sắt kẽm kim loại → NO2;Dung dịch HNO3 loãng chức năng với sắt kẽm kim loại khử yếu ớt (như: Cu, Pb, Ag,..) → NO;Dung dịch HNO3 loãng công dụng với sắt kẽm kim loại mạnh (như: Al, Mg, Zn,...) thì N bị khử xuống đến mức càng sâu → (N2, N2O, NH4NO3).Ví dụ: HNO3 tác dụng cùng với kim loại
• HNO3 + Cu
Cu + 4HNO3 → Cu(NO3)2 + 2NO2↑ + 2H2O
• HNO3 + Fe
Fe + 4HNO3 (loãng) → Fe(NO3)3 + NO↑ + 2H2O
• HNO3 + Na
8Na + 10HNO3 → 8NaNO3 + NH4NO3 + 3H2O
Lưu ý: Nếu mang đến Fe hoặc các thành phần hỗn hợp Fe và Cu chức năng với hỗn hợp HNO3 mà sau bội phản ứng còn dư kim loại → trong hỗn hợp Fe thu được chỉ sinh sống dạng muối bột Fe2+.
b) tác dụng với phi kim → NO2 + H2O + oxit của phi kim.
• HNO3 + C
C + 4HNO3 → CO2 + 4NO2 + 2H2O
• HNO3 + S
S + 4HNO3 → SO2 + 4NO2 + 2H2O
• HNO3 + P
P + 5HNO3 → H3PO4 + 5NO2 + H2O
c) Axit Nitric công dụng với các chất khử khác (oxit bazơ, bazơ cùng muối trong những số ấy kim loại chưa tồn tại hóa trị cao nhất).
4HNO3 + FeO → Fe(NO3)3 + NO2↑ + 2H2O
4HNO3 + FeCO3 → Fe(NO3)3 + NO2↑ + 2H2O + CO2↑
> lưu ý:
Khí N2O là khí khiến cười, khí vuiN2 không duy trì sự sống, sự cháyKhí NO2 có gray clolor đỏNH4NO3 không hình thành ở dạng khí, khi mang đến kiềm vào sắt kẽm kim loại thấy bám mùi khaiHNO3 đặc nguội bị động (không bội phản ứng) với Al, Fe, Cr.III. Bài xích tập về Axit nitric
* Bài 1 trang 45 SGK Hóa 11: Viết công thức electron với công thức cấu tạo của axit nitric. Cho biết thêm nguyên tố nitơ tất cả hoá trị và số oxi hoá bằng bao nhiêu?
* lời giải Bài 1 trang 45 SGK Hóa 11:
- Công thức electron của axit nitric:
* bài xích 2 trang 45 sgk hoá 11: Lập các phương trình hoá học
a) Ag + HNO3, đặc → NO2↑ + ? + ?
b) Ag + HNO3, loãng → NO↑ + ? + ?
c) Al + HNO3 → N2O↑ + ? + ?
d) Zn + HNO3 → NH4NO3↑ + ? + ?
e) FeO + HNO3 → NO↑ + Fe(NO3)3 + ?
f) Fe3O4 + HNO3 → NO↑ + Fe(NO3)3 + ?
* giải thuật Bài 2 trang 45 sgk hoá 11:
- Ta có các PTPƯ sau (cân bởi PTPƯ bằng phương thức Electron):
a) Ag + 2HNO3, đặc → NO2↑ + AgNO3 + H2O
b) 3Ag + 4HNO3, loãng → NO↑ + 3AgNO3 + 2H2O
c) 8Al + 30HNO3 → 3N2O↑ + 8Al(NO3)3 + 15H2O
d) 4Zn + 10HNO3 → NH4NO3↑ + 4Zn(NO3)2 + 3H2O
e) 3FeO + 10HNO3 → NO↑ + 3Fe(NO3)3 + 5H2O
f) 3Fe3O4 + 28HNO3 → NO↑ + 9Fe(NO3)3 + 14H2O
* bài xích 3 trang 45 SGK Hóa 11: Hãy chỉ ra những đặc thù hoá học phổ biến và khác hoàn toàn giữa axit nitric cùng axit sunfuric. Viết những phương trình hoá học để minh hoạ?
* Lời giải Bài 3 trang 45 SGK Hóa 11:
• Những tính chất khác hoàn toàn giữa axit nitric cùng axit sunfuric
- Axit H2SO4 loãng tất cả tính axit, chỉ H2SO4 đặc mới bao gồm tính oxi hoá mạnh. Còn axit HNO3 dù là axit đặc hay loãng đều phải có tính oxi hoá bạo phổi khi tác dụng với những chất có tính khử.
- Axit H2SO4 loãng không công dụng được với các kim nhiều loại đứng sau hiđro vào dãy chuyển động hoá học tập như axit HNO3.
fe + H2SO4 (loãng) → FeSO4 + H2↑
3Cu + 8HNO3 → 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O
• Những tính chất chung của axit sunfuric với axit nitric:
+ cùng với axit H2SO4 loãng với HNO3 đều có tính axit mạnh bạo như:
- Đổi màu chất chỉ thị: Quỳ tím chuyển thành màu hồng
- tính năng với bazơ, oxit bazơ không tồn tại tính khử (các nguyên tố tất cả số oxi hoá cao nhất):
Fe2O3 + 6HNO3 → 2Fe(NO3)3 + 3H2O
2HNO3 + CaCO3 → Ca(NO3)2 + H2O + CO2↑
H2SO4 + Na2SO3 → Na2SO4 + H2O + SO2↑
+ với axit H2SO4(đặc) và axit HNO3 đều có tính oxi hoá mạnh bạo như:
- chức năng được với đa số các kim loại (kể cả sắt kẽm kim loại đứng sau hiđro trong dãy chuyển động hoá học) và đưa sắt kẽm kim loại lên số oxi hoá cao nhất.
Fe + 4HNO3 → Fe(NO3)3 + NO↑ + 2H2O
Cu + 2H2SO4(đặc) → CuSO4 + SO2↑ + 2H2O
- tính năng với một số phi kim (đưa phi kim lên số oxi hoá cao nhất)
C + 2H2SO4(đặc) → CO2↑ + 2SO2↑ + 2H2O
S + 2HNO3 → H2SO4 + 2NO↑
- tính năng với hợp chất (có tính khử)
3FeO + 10HNO3 → 3Fe(NO3)3 + NO↑ + 5H2O
2FeO + 4H2SO4(đặc) → Fe2(SO4)3 + SO2↑ + 4H2O
- Cả nhị axit khi có tác dụng đặc nguội số đông làm Fe cùng Al bị bị động hoá (có thể dùng bình làm bằng nhôm với sắt để đựng axit nitric và axit sunfuaric đặc).
* bài bác 4 trang 45 SGK Hóa 11: a) Trong những phương trình hoá học của bội phản ứng nhiệt độ phân fe (III) nitrat, tổng các hệ số bởi bao nhiêu?
A. 5 B. 7 C. 9 D. 21
b) Trong phương trình hoá học của bội phản ứng nhiệt độ phân thuỷ ngân (II) nitrat, tổng các hệ số bằng bao nhiêu?
A. 5 B. 7 C. 9 D. 21
* lời giải Bài 4 trang 45 SGK Hóa 11:
a) Đáp án: D. 21
- Phương trình của bội nghịch ứng nhiệt độ phân
4Fe(NO3)3
b) Đáp án: A. 5
- Phương trình của phản ứng nhiệt phân
Hg(NO3)2 → Hg + 2NO2 ↑ + O2 ↑
* giữ ý: Phản ứng nhiệt độ phân muối hạt nitrat
- các muối nitrat của kim loại chuyển động mạnh (K, Na…) bị phân hủy sản xuất muối nitrit và O2
- những muối nitrat của kim loại Mg, Zn, Fe, Cu, Pb…. Bị phân hủy chế tạo oxit sắt kẽm kim loại tương ứng, NO2 và O2
- muối hạt nitrat của Ag, Au, Hg… bị phân hủy chế tạo thành kim loại tương ứng, NO2 và O2
* bài xích 5 trang 45 sgk hoá 11: Viết phương trình hóa học của làm phản ứng tiến hành dãy đưa hóa sau:
NO2 → HNO3 → Cu(NO3)2 → Cu(OH)2 → Cu(NO3)2 → CuO → Cu → CuCl2
* Lời giải bài xích 5 trang 45 sgk hoá 11:
- Ta có các PTPƯ sau:
(1). 4NO2 + O2 + 2H2O → 4HNO3
(2). 8HNO3 + 3Cu → 3Cu(NO3)2 + 2NO↑ + 4H2O
Hoặc CuO + 2HNO3 → Cu(NO3)2 + H2O
(3). Cu(NO3)2 + 2NaOH → Cu(OH)2↓ + 2NaNO3
(4). Cu(OH)2 + 2HNO3 → Cu(NO3)2 + 2H2O
(5). 2Cu(NO3)2 → 2CuO + 4NO2↑ + O2↑
(6) CuO + H2 Cu + H2O
(7) Cu + Cl2 CuCl2
* bài bác tập 6 trang 45 sgk hoá 11: Khi hoà tan 30,0g tất cả hổn hợp đồng và đồng (II) oxit trong 1,5 lít hỗn hợp axit nitric 1,00M (loãng) thấy thoát ra 6,72 lit nitơ monooxit (đktc). Xác định hàm lượng tỷ lệ của đồng (II) oxit trong láo lếu hợp, độ đậm đặc mol của đồng (II) nitrat và axit nitric trong dung dịch sau phản nghịch ứng, hiểu được thể tích các dung dịch không cụ đổi.
* giải mã bài tập 6 trang 45 sgk hoá 11:
- Theo bài bác ra, ta có: nHNO3 = 1,5. 1,00 = 1,5 (mol)
nNO = 6,72/22,4 = 0,3 (mol)
- PTPƯ: 3Cu + 8HNO3 → 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O (1)
CuO + 2HNO3 → Cu(NO3)2 + H2O (2)
- Theo PTPƯ (1) nCu = (3/2).nNO = (3/2). 0,3 = 0,45 mol
- điện thoại tư vấn số mol CuO thâm nhập phản ứng là x (nCuO = x mol)
Ta có: mhỗn hợp = mCu + mCuO = 0,45. 64 + 80x = 30,00
⇒ x = 0,015 ⇒ nCuO = 0,015 mol ⇒ mCuO = 0,015. 80 = 1,2 g
(Hoặc mCuO = 30 - 0,45. 64 = 1,2g)
%CuO= (1,2/30). 100% = 4%
Theo PTPƯ (1) nCu(NO3)2 = nCu = 0,45 mol
Theo PTPƯ (2) nCu(NO3)2 = nCuO = 0,015 mol
Vậy toàn bô mol: nCu(NO3)2 = 0,45 + 0,015 = 0,465(mol)
CM Cu(NO3)2 = 0,465/1,5 = 0,31(M)
Theo PTPƯ (1): nHNO3 = 4. NNO = 4. 0,3 = 1,2 mol
Theo PTPƯ (2): nHNO3 = 2. NCuO= 2. 0,015 = 0,03 mol
nHNO3 (dư)= 1,5 - 1,2 – 0,03 = 0,27(mol)
CM HNO3 = 0,27/1,5 = 0,18(M)
* bài xích tập 7 trang 45 sgk hoá 11: Để điều chế được 5,000 tấn axit nitric nồng độ 60,0% đề nghị dùng bao nhiêu tấn amoniac? hiểu được sự hao hụt amoniac trong quy trình sản xuất là 3,8%.
* giải mã bài tập 7 trang 45 sgk hoá 11:
- Theo bài xích ra, trọng lượng HNO3 nguyên hóa học là: 5.(60/100) = 5 (tấn).
Sơ đồ gia dụng phản ứng pha trộn HNO3 từ NH3
NH3 → NO → NO2 → HNO3
1(mol) 1(mol)
17(g) 63(g)
x(tấn) 3(tấn)
Theo sơ đồ điều chế thì nHNO3 = nNH3
⇒ mNH3 = (3.17)/63 =17/21 = 0,809524 (tấn).
- cân nặng NH3 hao hụt là 3,8% nghĩa là năng suất đạt 100 - 3,8 = 96,2%
⇒ Vậy khối lượng amoniac cầ sử dụng là: 0,809534/(96,2%) = 0,809534.(100/96,2) = 0,8415 (tấn).
Xem thêm: Sự Phát Triển Của Hình Thái Kinh Tế Xã Hội Là Một Quá Trình Lịch Sử Tự Nhiên
Axit Nitric là 1 axit quan tiền trọng, những phản ứng của axit này với các kim các loại ở phần nhiều điều kiện khác biệt cũng tạo thành những sản phẩm khác, do vậy mà những em buộc phải tập trung cao nhất để ghi nhớ.
Hy vọng cùng với phần nội dụng khối hệ thống lại Dẫn xuất Halogen của Hiđrocacbon tính chất hóa học, đặc điểm vật lý của dẫn xuất Halogen ở trên hữu ích cho những em, mọi vướng mắc và góp ý những em hãy để lại comment dưới bài xích viết. Chúc các em học tập tốt!